テキスト
Marta p43,5—p44,18
—-Kuzino! Kuzineto! Kuzinjo!
Amen! Pro Dio, diru jam amen! —-ekkriis la juna homo, forŝovante sin kune kun la seĝo, sur kiu li sidis, kaj kunmetante la manojn kvazaŭ por preĝo;
—- por bela buŝeto de virino nenio malpli konvenas ol prediko…
—-Se mi estus vere bona fratino, mi parolus al vi predikojn de matene ĝis vespere…
—-Kaj vi farus nenion bonan, fratineto.
Prediko devas esti mallonga: simple regulo, prenita el la leĝoj moralaj, filozofiaj, artismaj. Nu, rakontu al mi pli bone ion pri tiu ngrokula nimfo, kiu certe meritas pli bonan sorton, ol sidĉadon super via Jadvinjo.
—-Nu, pli bone, —-vive respondis la mastrino, —-diru al mi, kial en ĉi tiu tempo de la tago vi estas ĉi tie?
—-Kie do mi devus esti, se ne ĉe viaj piedetoj, kara kuzino?
—-En la oficejo, —-mallonge respondis Mario Rudzinska.
La juna homo faris sopiran ĝemon, interfingrigis la manojn kaj klinis la kapon sur la bruston.
—-En la oficejo! —-li diris mallaute, —-ho, Marnjo, kiel kruela do vi estas!
Ĉu mi estas haringo? Diru al mi, ĉu mi efektive estas simila al haringo?
Elparolante ĉi tiun demandon, la homo de eterna ridado levis la kapon kaj rigardis la mastrinon per tiel larĝe malfermitaj okuloj, kun tiel komika esprimo de plendo, ofendiĝo kaj mirego, ke Mario ne povis sin deteni de preskaŭ laŭta rido. Tamen baldaŭ seriozeco anstataŭis ĉe ŝi la momentan gajecon.
— Vi ne estas haringo, —-ŝi diris, rigardante la laboron, kiun ŝi tenis en la mano, verŝajne pro timo, ke ŝi denove ne ridu, —-vi ne estas haringo, sed vi estas…
—-Mi ne estas haringo! —-ekkriis la juna homo, profunde ekspirante, kavazaŭ post granda timegiĝo, —-dank’ al Dio, mi ne estas haringo! Kaj ĉar mi ne estas tia, estas do afero tute simpla, ke mi ne povas la tutajn tagojn sufokiĝis en la oficejo, kiel haringo en la barelo….
—-Sed vi estas homo kaj vi devas ja unu fojon jam pli serioze pripensi la vivon kaj ĝiajn taskojn. Ĉu oni povas tiel konstante faradi facilanimaĵojn kaj kuradi post diinoj? Estas efektive domaĝe pri via bona koro, kiun vi ja havas, kaj pri viaj kapabloj, kiuj ja ankaŭ ne mankas al vi. Se pasos ankoraŭ kelke da jaroj da tia vivo, vi fariĝos unu el tiuj homoj sen celo, sen okupo, sen estonteco, da kiuj ni sen tio havas jam tro multe… Ŝi haltis, kaj kun esprimo de vera malĝojo ŝi mallevis la vizaĝon al la laboro. La juna homo elrektiĝis kaj diris kun soleneco: —-Amen! La prediko estis longa, oni tamen ne povas malkonfesi en ĝi kelkan esencon moralan, kaj banita en ĝi, kiel spongo trempita en larmoj, mia koro falas al viaj piedoj, kara kuzino!
—-Aleĉo! —-diris la mastrino leviĝante, —-hodiaŭ vi estas ankoraŭ pli malprudenta ol ordinare… mi ne povas plu interparoli kun vi; iru al la oficejo, kaj mi iros en la kuirejon
—-Fratineto! Marinjo! En la kuirejon! Fi done! C’est mauvais genre! La edzino de literaturisto en la kuirejon! Ŝia edzo eble skribas pri la poezieco, kiu estas devigata por virino, kaj ŝi iras en la kuirejon!
Tion dirante, li leviĝis kaj kun etenditaj brakoj rigardis la forirantan virinon.
—-Fratino! —-li ekkriis ankoraŭ unu fojon, —-Mario! Ha, ne forlasu min!
訳
(UK)
「お姉様!お姉さん!お姉ちゃん!
アーメン!神にかけて、同意しました」座っていた椅子と一緒に自分をずらして遠ざけ、祈るように手を合わせながらその若者は叫び出した。
「女性の美しくかわいい口にはお説教ほどふさわしくないものはありません…」
「もし私が本当に良い姉なら、私はあなたに朝から晩までお説教をすることでしょう…」
「そしてあなたは何も良い結果を生まないでしょう。お説教は短くなくてはなりません:つまり道徳的な、哲学的な、美学的な法則から取り出された規則に過ぎないのだから。さあ、あなたのヤドヴィーニョに向かって座っているなんてことよりもきっともっと良い運命がふさわしいあの黒い眼の妖精についてもっと詳しく何かを話し手ください」。
「さて、もっと詳しくですって」女主人はここぞとばかり答えました「どうしてこの日のこの時間にあなたはここにいるの?それを言いなさい」。
「もしあなたのかわいい足元にいないとしたら、それでは僕はどこに居なければならないのですか、親愛なるお姉様」
「あなたの事務所でしょ」とマリオ・ルドジンスカが短く答えた。
その若者は切なげなうめき声を発し、両手の指を絡めて頭を胸の上に傾けた。
「事務所ですって」彼は小声で言った「おおそんな、マリオ、あなたは何とむごいことか!僕はニシンなのですか?教えて、僕は本当にニシンに似ているの」?
この質問をして、その笑ってばかりいる人は頭を上げた。そしてとても大きく開いた目で、不満、傷ついた心、そして驚きを表現するとても滑稽な表情で女主人を見つめたので、マリオはほとんど大声で笑うのを抑えることができなかった。しかし彼女の方では間もなく真剣さが一瞬の陽気さに入れ替わった。
「あなたはニシンじゃないわ」彼女はおそらくまたしても笑わないことを恐れて手にしていた仕事(縫物)を見つめながら言った「あなたはニシンじゃなくて…」
「僕はニシンじゃない」その若者はまるでとてもとても大きな恐れが始まった後のように深く息をし始めて叫びだした「神様のおかげで、僕はニシンじゃない!そして僕はそんなものじゃないから、だから僕が樽の中のニシンのように事務所の中でまるまる何日も窒息していることなんてできない実に分かり易いことなんだ」。
「だけどあなたは人間なのよ、そしてそれこそ一度はもうもっとまじめに人生とその職務を考えていなければならないわ。人はそんなにいつも軽薄なことを繰り返して女神を追いかけてばかりでいいの?あなたが確かに持っている良い心のことが、そしてこれも本当に不足のないあなたの能力のことがまったくもったいないわ。もしさらにそのような生活の数年間が過ぎれば、あなたは目的のない、職業のない、将来のないそのような人々の一人になってしまうでしょう。ただでさえそういう人が既に多すぎるほどいるのです」。
彼女は話を止めた。そして本物の悲しみに顔を手仕事の方に向けて下げた。
その若者は背筋を伸ばして厳かに言った:「アーメン!(その通りです)あなたのお説教は長かった。しかしその中にあるいくらかの道徳的な本質を否認することはできません。そして涙にどっぷりつけられたスポンジのようにその中に浸された、僕の心はあなたの足元に落ちます、親愛なるお姉様」!
「アレーチョ」女主人は立ち上がりながら言った「きょう、あなたは普段よりさらに軽率ね…私はこれ以上あなたと話していられないわ;事務所に行きなさい、そして私は台所に行くわ」。
「お姉さん!マリーニョ!台所へ!Finita! Tio estas malbona konduto!(なんてこった!それは良くない振る舞いだよ!)台所に入っていく文学者の妻!彼女の夫は詩情についておそらく書くだろう。それは女性には必要不可欠なのだ。そしてその妻である彼女が台所に行ってしまうなんて!」
それを言って、彼は立ち上がり、腕を広げて立ち去っていく女性を見つめた。
「お姉様」彼はもう一度叫び出した。「マリオ!ねぇ、僕を見捨てないで」!
経過
Marta p43,5—p44,18
1. —-Kuzino! Kuzineto! Kuzinjo!
(UK)
「お姉様!お姉さん!お姉ちゃん!
*日本語に「いとこ」という呼びかけ方はないと思うので「お姉さん」にしました。
(TM)
kuzino ,kuzineto , fratineto …いろんな訳がでてきて面白かったです。 私はそのほかに 「ねえさん」やそのまま「あねさん」も好きです。「姐さん」はちがいますよ!
2. Prediko devas esti mallonga: simple regulo, prenita el la leĝoj moralaj, filozofiaj, artismaj.
(UK)
お説教は短くなくてはなりません:つまり道徳的な、哲学的な、美学的な法則から簡潔に取り出された規則でなければなりません。
*simpleは副詞なのでreguloではなくprenitaを修飾する。
その場合regulo, simple prenita el.. とすべきだと思うがsimpleを強調したのか?
(AM)
Simple regulo, と切れていて、prenitaとつながってはいないので、ここでは「単に、規則だよ。または、「規則にすぎない」。nur, soleと同じ使い方でしょう。mallongaの後の:に注目。「それはつまり。。。ということだから」
(UK)
**お説教は短くなくてはなりません:つまり道徳的な、哲学的な、美学的な法則から取り出された規則に過ぎないのだから。
3. Nu, rakontu al mi pli bone ion pri tiu ngrokula nimfo, kiu certe meritas pli bonan sorton, ol sidĉadon super via Jadvinjo.
(UK)
さあ、あなたのヤドヴィーニョに向かって座っているなんてことよりもきっともっと良い運命がふさわしいあの黒い眼の妖精についてもっと詳しく何かを話し手ください」。
*sidaĉado 悪く座っている、つまりふさわしくない
*rakontu pli bone もっといろいろなことを話して欲しい
(AM)
pli bonan sorton, ol sidaĉadon super via Jadvinjo というわけですね。このチャラ男なりに従姉の考えを察しての言葉。
4. —-Kie do mi devus esti, se ne ĉe viaj piedetoj, kara kuzino?
(UK)
「もしあなたのかわいい足元にいないとしたら、それでは僕はどこに居なければならないのですか、親愛なるお姉様」
*piedetojをどう訳せばいいか?
(AM)
これでよいのではないですか。
5. Ĉu mi estas haringo? Diru al mi, ĉu mi efektive estas simila al haringo?
(UK)
僕はニシンなのですか?教えて、僕は本当にニシンに似ているの」?
*事務所はニシンを詰め込む缶のたとえか?
(AM)
そうなんでしょうかね。そんな感じですが。
(TM)
haringo に例えるのはどうしてでしょうね、沢山獲れる魚だからか、漬物にして面白みがなくなるけど大衆的なのだろうか、日本で言う「イワシ」?
6. Elparolante ĉi tiun demandon, la homo de eterna ridado levis la kapon kaj rigardis la mastrinon per tiel larĝe malfermitaj okuloj, kun tiel komika esprimo de plendo, ofendiĝo kaj mirego, ke Mario ne povis sin deteni de preskaŭ laŭta rido.
(UK)
この質問をして、その笑ってばかりいる人は頭を上げた。そしてとても大きく開いた目で、不満、傷ついた心、そして驚きを表現するとても滑稽な表情で女主人を見つめたので、マリオはほとんど大声で笑うのを抑えることができなかった。
*preskaŭ laŭta rido大声で笑うのは良家の女性にふさわしくないがほとんどそうなってしまった。笑わせて論点をずらすのに成功した。
(AM)
tiel,,,,ke の文型に注目。.
7. — Vi ne estas haringo, —-ŝi diris, rigardante la laboron, kiun ŝi tenis en la mano, verŝajne pro timo, ke ŝi denove ne ridu, —-vi ne estas haringo, sed vi estas…
(UK)
「あなたはニシンじゃないわ」彼女はおそらくまたしても笑わないことを恐れて手にしていた仕事(縫物)を見つめながら言った「あなたはニシンじゃなくて…」
*ここでpro timo, ke ŝi denove ne ridu, はpro timo, ke ŝi denove ridu,の間違いではないか?→また笑うことを恐れて
(AM)
*AMも同意見です。
(TM)
pro timo , ke sxi denove ne ridu ・・・[ne ridu ]ではなく [ridu] と思うとのこと、私は「ne ridu」の方ででいいと思います。
なぜなら[ridu] は別に恐れなくてもいいけど、「ne ridu] の状況を考えると、何かを正直にしゃべってしまいそうだから、そうなった時の方が怖いのでは。
(UK)
pro timo, ke ŝi denove ne ridi … の場面はVi ne estas haringo, sed vi estas…
とありますから、何か侮辱的なことを冗談めかして言おうとしたが、笑わずに本気で言ってしまいそうになった…ということでしょうか?
とりあえず訳文は原文通りになっていると思いうのでこのままで。
8. Se pasos ankoraŭ kelke da jaroj da tia vivo, vi fariĝos unu el tiuj homoj sen celo, sen okupo, sen estonteco, da kiuj ni sen tio havas jam tro multe…
(UK)
もしさらにそのような生活の数年間が過ぎれば、あなたは目的のない、職業のない、将来のないそのような人々の一人にってしまうでしょう。ただでさえそういう人が既に多すぎるほどいるのです」。
*kelke da jaroj da tia vivo
(kelke da jaroj) da tia vivo かkelke da (jaroj da tia vivo)か?
後者だとそのような生活を複数年続け、それがいくつか、ということになるので前者と解釈。
(AM)
Kelkaj jaroj de tia vivo としてもよいのでは、と思います。
(UK)
*da kiuj ni havas jam tro multe…なら
ni jam havas tro multe da tiuj homojとなりsen tioの役割がわからない。
ni sen tio havas ….とあるので、tioは前の文全体を受けて「そういうことがなくても、ただでさえ」ということか?
(AM)
この解釈に同意します。
(UK)
haviは他動詞だが対象がda kiujとdaに続く部分なので-nはつかない。
(AM)
その通り。
Ŝi haltis, kaj kun esprimo de vera malĝojo ŝi mallevis la vizaĝon al la laboro.
(UK)
彼女は話を止めた。そして本物の悲しみに顔を手仕事の方に向けて下げた」。
*手には縫物を持っている
9. La prediko estis longa, oni tamen ne povas malkonfesi en ĝi kelkan esencon moralan, kaj banita en ĝi, kiel spongo trempita en larmoj, mia koro falas al viaj piedoj, kara kuzino!
(UK)
あなたのお説教は長かった。しかしその中にあるいくらかの道徳的な本質を認めないわけにはいきません。そして涙にどっぷりつけられたスポンジのようにその中に浸された、僕の心はあなたの足元に落ちます、親愛なるお姉様」!
*kelkan esencon 数えられないものにつけてあるのでkelkaはいくらかの、幾分かの
*malkonfesi告白する、白状するの反対は否認するか?
(AM)
Malkonfesi 否認する (自白、告白を)撤回する
(UK)
**あなたのお説教は長かった。しかしその中にあるいくらかの道徳的な本質を否認することはできません。そして涙にどっぷりつけられたスポンジのようにその中に浸された、僕の心はあなたの足元に落ちます、親愛なるお姉様」!
10. —-Aleĉo! —-diris la mastrino leviĝante, —-hodiaŭ vi estas ankoraŭ pli malprudenta ol ordinare… mi ne povas plu interparoli kun vi; iru al la oficejo, kaj mi iros en la kuirejon
(UK)
「アレーチョ」女主人は立ち上がりながら言った「きょう、あなたは普段よりさらに軽率ね…私はこれ以上あなたと話していられないわ;事務所に行きなさい、そして私は台所に行くわ」。
—-Fratineto! Marinjo! En la kuirejon! Fi done! C’est mauvais genre
(UK)
「お姉さん!マリーニョ!台所へ!Finita! Tio estas malbona konduto!(やっちまった。やりすぎたかな)
*フランス語の部分はGoogle翻訳でEsperantoに訳した。
(UK)
***「お姉さん!マリーニョ!台所へ!Finita! Tio estas malbona konduto!(なんてこった!それは良くない振る舞いだよ!)
11. Ŝia edzo eble skribas pri la poezieco, kiu estas devigata por virino, kaj ŝi iras en la kuirejon!
(UK)
彼女の夫はおそらく女性のために義務付けられた詩情について書くかもしれない、そして彼女は台所へ行く!と」
*この言い方の背景はおそらく台所が女性専用の場所だったということだと思う。つまり男性である若者がついてくるのを拒否する行動。
そこで「若者がついて来るのを拒んだ」という代わりに、詩情を含んだ表現として「彼女は台所へ行った」を使う…ということを述べているのではないか?
(TM)
最終部、マリオが台所に行く場面、 少しマリオの夫婦を皮肉っているのでは。
~文学者の妻が台所?、その夫は多分女性を詩的に扱うように課せられてるというのにその妻が、台所なの?~
もちろん、「台所」」が 女性がいる場所、働く場所として低く見られているのでは。
(UK)***彼女の夫は詩情についておそらく書くだろう。それは女性(読者)には必要不可欠なのだ。そして(それなのに)その妻である彼女は台所に行くなんて!」
(AM)
以下の文は意味深といえば、意味深。おそらく「女性と台所の関係」の歴史が関係しているのでしょう。
台所は長らく「女性の牙城」として侮蔑されもすれば、畏れられてもきたところ。女性が台所に去ってしまう、籠ってしまう
となれば、男性は手が出せないという歴史があります。
「彼女の夫はおそらく女性に義務づけられた詩情といったものを書くかもしれない。でもその彼女は今台所へ去って行ってしまう.ああ」という感じかなー、と、思います。
「手が届かない。置いていかないでー」と彼は立ち上がる、という場面かと。
(UK)
****彼女の夫は詩情についておそらく書くだろう。それは女性(の読者)には必要不可欠なのだ。そしてその妻である彼女が台所に行ってしまうなんて!(散文的行為はそぐわない。まだ聞きたいことがあるのに)」
☜Marta_053 Marta_055☞
